maandag 12 december 2011

zwemmen in Amsterdam Noord

Aflevering 15 over de serie van Albert van Vliet gaat over zwemmen in Amsterdam Noord en een beetje over schaatsen.
Kinderen stortten zich een halve eeuw geleden, vaak zonder ouderlijk toezicht, in riskante avonturen.
De situatie van toen vergelijken met het complexe heden is verleidelijk.
Lees de hele aflevering via deze link.

Momenteel heeft de Fotocollectie J.L. Scherpenisse een klein technisch probleem, de zoekfunctie om beelden te vinden in de collectie werkt momenteel niet juist doordat het Stadsarchief Amsterdam zijn beeldbank technisch heeft aangepast. Wij zullen berichten zodra het is hersteld.

woensdag 2 november 2011

Amsterdam; van binnenstad naar Floradorp in Noord

Ten tijde dat J.L. Scherpenisse zijn foto's maakte (1905 - 1913) was Amsterdam bezig zijn grenzen uit te breiden om de hoeveelheid nieuwe bewoners te kunnen herbergen. Zo werden nieuwe wijken neergezet zoals de pijp en in west waren fikse stadsuitbreidingen aan de gang. In een later stadium liet Amsterdam zijn ogen vallen op het nogal onbebouwde stuk van Amsterdam Noord. Dit leidde uiteindelijk tot de verschillende buurten en "dorpen" in Noord.

AmsterdamNoord.com heeft een nieuwe aflevering online gezet waarin de familie Pruijs, die in 1928 naar tuindorp Buiksloterham, centraal staat.

Zoon Chris heeft op latere leeftijd zijn jeugdherinneringen op papier gezet en dit is het centrale thema van deze publicatie.

Ga HIER naar de publicatie.

dinsdag 11 oktober 2011

Aflevering 13: Museum amsterdam Noord, De opbouw van de Bloemenbuurt

Sinds kort staat er weer een nieuwe aflevering over de geschiedenis van Amsterdam Noord op de website van het museum. Deze keer gaat het over de opbouw van de bloemenbuurt. De totstandkoming van de Bloemenbuurt wordt hier uitvoerig in beschreven. Met name ook architect Rutgers, die die vooral werkte in de Amsterdamse School stijl. Rutgers is ook de architect van het gebouw waar de Fotocollectie J.L. Scherpenisse heden is gevestigd. Een ander bekend gebouw van deze architect is café Wildschut, dat is te vinden aan het Roelof Hartplein.

Klik hier voor meer informatie over de Fotocollectie J.L. Scherpenisse

maandag 12 september 2011

Van Wilhelmina Drucker tot nu

Op de beelden die J.L. Scherpenisse maakte zijn er voorbeelden te vinden waaruit blijkt dat de vrouw een heel andere positie had dan de hedendaagse vrouw. Dat de vrouw inderdaad een andere positie bekleedde blijkt uit de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Rond 1900 telde Nederland 5,2 miljoen inwoners met een beroepsbevolking van 2 miljoen. Terwijl het aantal inwoners toenam bleef de verhouding tot de beroepsbevolking ongeveer gelijk tot de jaren negentig van de vorige eeuw. In 2009 was de ratio inmiddels opgelopen tot 48%. Deze toename is te danken aan de vrouwen die intussen meer zijn gaan werken.


Dat de vrouw zolang niet aan het arbeidsproces heeft deelgenomen is duidelijk, eigenlijk ontstond deze behoefte pas tijdens de emancipatie van de jaren 70. Na deze tijd deden steeds meer vrouwen hun intrede en is hierna enkel toegenomen.


Er is duidelijk een tijdlijn te te trekken waarin de vrouw steeds meer rechten opeist. Op de beelden van J.L. Scherpenisse is duidelijk te zien dat vrouwen en mannen gescheiden reisden en dat de rechten van de vrouw laag waren. Hoewel Wilhelmina Drucker al in 1894 een vereniging voor vrouwenkiesrecht oprichtte, moesten de vrouwen tot 1919 wachten dat dit ook in de wet werd opgenomen. Pas in 1922 konden de dames hun eerste stemmen doen gelden.


maandag 5 september 2011

De bloemenbuurten van Noord, aflevering 12

AmsterdamNoord.com heeft weer een nieuwe aflevering over de geschiedenis van Amsterdam Noord in de vorige eeuw online gezet. Deze keer gaat het over de bloemenbuurten van Noord.

Kijk hier voor de aflevering 12 van Amsterdam Noord.

maandag 30 mei 2011

Nieuw viaduct herstelt Buiksloterdijk

Sinds vandaag is er weer een nieuwe aflevering beschikbaar over de geschiedenis van Amsterdam Noord in de vorige eeuw!
Opnieuw volledig verzorgd door Albert van der Vliet.

Het betreft aflevering 10.

Op 12 september 2010 is een van de 3 viaducten over de Nieuwe Leeuwarderweg in Amsterdam Noord feestelijk geopend.
De weg is daar verlaagd zodat de metro en het snelverkeer aan het oog en oor worden onttrokken.

‘Nieuw viaduct herstelt Buiksloterdijk’.
Het viaduct is opmerkelijk omdat het een oude band herstelt. De Buiksloterdijk en de Leeuwarderweg worden weer met elkaar verbonden.
Vóór 1936 was de huidige Leeuwarderweg namelijk onderdeel van de Buiksloterdijk.
Daarna vormde de dijk het begin van de Leeuwarderweg die begon aan het einde van de Meeuwenlaan.
In het Oosteinde van de Buiksloterdijk werd in 1935 tussen de nummers 112 en 84 een gat geslagen om de Leeuwarderweg te kunnen aanleggen.
Deze Rijkstraatweg naar Leeuwarden werd aangelegd na de voltooiing van de Afsluitdijk in 1933.

Naar de geschiedenispagina van Amsterdam Noord.

dinsdag 3 mei 2011

Nieuwe aflevering Geschiedenis van Noord, Verhuizingen van Ajax en DWV

Ajax is opgericht in 1900 en speelde aanvankelijk in Amsterdam Noord. Later, in 1907 verhuisde Ajax naar de Watergraafsmeer.
De voetbalclub speelde hierna nog regelmatig oefenwedstrijden in Noord, onder andere tegen schoolteams uit de dijkdorpen Buiksloot en Nieuwendam.

Een aantal jongens uit Nieuwendam richten in 1912 de voetbalclub DWV op. In 1934 moet DWV voor de zevende keer in 22 jaar verhuizen, het voetbalveld moet plaatsmaken voor de aanleg van de Rijksstraatweg richting Leeuwarden.
In 1933 is de Afsluitdijk opengegaan.

Op sportpark Elzenhagen speelt DWV al 45 jaar.
Verhuizing naar de Volewijckers op sportpark Buiksloterbanne, aan de andere kant van het kanaal, is op den duur een mogelijkheid. Het is de bedoeling dat Sportpark Elzenhagen een woonwijk gaat worden, maar de bouw hiervan is tot nader order uitgesteld. Volgend jaar bestaat DWV honderd jaar.

Dit alles en nog veel meer is te lezen in de nieuwe aflevering over de geschiedenis van Noord, een initiatief Museum de Noord.
Klik HIER voor alle afleveringen over de geschiedenis van Noord.
Klik HIER voor aflevering 9 over de verhuizingen van Ajax en DWV.

Aflevering 9 van de geschiedenis van Amsterdam Noord bevat een fraaie voetbalfoto van de Nieuwendammerham uit 1912 van J.L. Scherpenisse.
Johannes Leendert Scherpenisse (1888-1966) fotografeerde Amsterdam van 1905 tot 1913.
Het Stadsarchief vergelijkt Scherpenisse met Jacob Olie en George Hendrik Breitner.
De collectie wordt beheerd door kleinzoon Peter Scherpenisse.
Meer informatie over de Fotocollectie J.L. Scherpenisse.

zaterdag 23 april 2011

Stoomlocomotieven serie SS 601-612 en 651-680 (NS 6500 en 8100)

DIt is de waanzinnige titel van een boek dat is samengesteld en geschreven door Paul Henken en uitgegeven door Uitgeverij Uquilair. Het gaat over een aantal series rangeerlocomotieven die door de Staatsspoorwegen werden gebruikt. Je kan het boek bekijken op de website van de uitgever.

Gedetailleerd wordt de geschiedenis van deze locomotieven beschreven, vanaf de eerste levering tot waar zij uit de running zijn gehaald. Bouwtekeningen, aantal verreden kilometers, alles dat maar te achterhalen was is samengebracht tot een mooi document. Dat deze machines een grote rol hebben gespeeld in de geschiedenis van de spoorwegen is enorm duidelijk.

Wat heeft dit met de Fotocollectie J.L. Scherpenisse te maken?
De reden dat ik dit onderwerp behandel is tweeledig. Ten eerste is er een foto uit de Fotocollectie J.L. Scherpenisse gebruikt in dit boek. Klik HIER om de foto te bekijken. Het bijschrift in het boek luidt: Op 26 Januari 1909 begeeft een loc uit de reeks 651-660 zich met enkele wagens op de brug over de Oosterdoksluis in Amsterdam.
De tweede reden is om aan te geven hoe ingewikkeld het is om een omvangrijke collectie te beschrijven. De verschillende onderwerpen zijn vaak enorm specifiek. Hoe kom je erachter welk type locomotief er op de brug over de Oosterdoksluis aan het rijden is? En in hoeverre is dat belangrijk?
Het is belangrijk, hoe meer er bekend is over datgene dat er zich op een foto zich afspeelt, hoe meer het verteld over de geschiedenis en wat er zich ooit heeft afgespeeld. Als beheerder en beschrijver van een fotocollectie moet je zo exact en kernachtig als het maar kan zijn. Vandaar ook dat een uitgave van een boek over locomotieven een enorme aanvulling is op de beschrijvingen.

zaterdag 16 april 2011

De electrische Atax (taxi)

Wat veel mensen niet weten is dat in Amsterdam de eerste ambulance zonder paarden in Amsterdam een electrisch aangedreven voertuig was. Al snel hierna volgde de electrische Taxi, de Atax genaamd. Het vehikel karaktriseerde zich door het enorme reservewiel dat op de voorzijde was bevestigd. De bestuurder zat buiten terwijl de passagier lekker droog binnen zat. Atax was de naam van het taxibedrijf en deze stapte later over op benzine aangedreven voertuigen. Hierna bleef enkel de tram nog over die de overstap naar benzine nooit heeft gemaakt.

Ik vertel hierover in het boek 'Amsterdam een eeuw geleden', een product gemaakt met beelden uit de Fotocollectie J.L. Scherpenisse. Toen ik het boek aan Annemarie Tinbergen liet zien was deze zeer verbaasd dit te lezen dat er 100 jaar geleden al electrische voertuigen waren en hebben we onderstaand filmpje gemaakt.



Wie is Annemarie Tinbergen?
Annemarie Tinbergen is sexuologe en eigenaar van het centrum voor sexualiteit. Zij streeft naar sexuele vrijheid voor iedereen en helpt mensen om hun negatieve sexuele ervaringen om te buigen naar een positieve kijk op sexualititeit. Hierdoor kunnen mensen hun sexuele keuzes in vrijheid maken.
Verder ken ik Annemarie als een zeer open persoon die een goede kijk op de wereld heeft.
Haar website vind u HIER.

zaterdag 9 april 2011

Het E-Depot van het Stadsarchief van Amsterdam

Het Electronisch Depot van het Amsterdamse Stadsarchief verzorgt de digitalisatie van veel Amsterdamse historische documenten. Hier hebben zij een aparte afdeling voor.


Buiten deze interne digitalisatie wordt er ook vanuit externe bronnen materiaal aangeleverd. Waaronder onder andere de gemeente zelf die alle inkomende stukken direct voor eigen gebruik digitaliseert.

Ook heeft het stadsarchief diverse fotografen in dienst die constant de huidige veranderingen in de stad vastleggen. Zo garandeert het Stadsarchief hun collectie voor de toekomst.

Dat de Fotocollectie J.L. Scherpenisse hier ook een rol in heeft gespeeld blijkt uit het feit dat deze apart genoemd wordt als digitale toeleverancier aan het Amsterdamse Stadsarchief. De Fotocollectie J.L. Scherpenisse is onder licentie zichtbaar in de beeldbank van het Stadsarchief en heeft alle beschrijvingen van de beelden aangeleverd. Klik op deze LINK voor het bericht over de Fotocollectie J.L. Scherpenisse op de website van het stadsarchief.

zaterdag 2 april 2011

DWV verdwijnt in de golven (1916)

De geschiedenis van Amsterdam Noord en voetbalclub DWV zijn niet los te zien van elkaar.
De watersnood van 1916 trof Amsterdam Noord en hierdoor ook DWV.

Aflevering 8 van de serie Geschiedenis van Noord in de vorige eeuw staat vanaf 1 april 2011 op de website van Amsterdam Noord.

maandag 21 maart 2011

Johannes Leendert Scherpenisse, Amsterdams stadsfotograaf.

J.L. Scherpenisse (Amsterdam, 8-4-1888 - 13-02-1966) was een Nederlands fotograaf. Tussen 1905 en 1913 heeft hij Amsterdam intensief gefotografeerd.

Ik was nog een kleine jongen toen mijn ouders verhuisde vanuit de Amsterdamse Lomanstraat naar de Rooseveltlaan. Een woning waar veel meer ruimte beschikbaar was. Hier was het dat de inhoud van de “oude” gangkast verruilt werd voor een zolder en alle spullen overzichtelijk neergezet konden worden.

Hier was het dat er een houten kistje met foto’s van oud Amsterdam te voorschijn kwam en ik vond het altijd leuk om er naar de foto’s te kijken. De historische waarde van deze foto’s kon ik toen nog niet overzien. “Die foto’s… heeft je grootvader gemaakt toen hij jong was, jongen” zei mijn vader altijd.

Dit kistje heeft jarenlang zijn plaats gehad op de zolder terwijl ik verder opgroeide. Na het afronden van de opleiding “reclame vormgeven“ starte ik al snel als zelfstandig grafisch ontwerper. Dit was de tijd dat ik meer oog kreeg voor de inhoud van het kistje en begon te beseffen dat ik deze foto’s moest gaan koesteren. Van mijn laatste geld kocht ik zuurvrije en UV tegenhoudende hoesjes en verruilde het oude houten kistje voor een ijzeren. Bovendien verplaatste ik het kistje naar een veilige plek, waar het jarenland de foto’s heeft beschermd tegen verdere afbreuk.

Het was dan ook pas in 2003 dat de tijd rijp was voor verdere actie omtrend deze foto’s. Technologisch was het mogelijk om de foto’s op hoge kwaliteit digitaal te dupliceren. Hierna ging het helemaal los. Ik werd gegrepen door de Fotocollectie en heb hier enorm veel tijd en energie in geinvesteerd.

Tijdens het digitaliseren en bewerken van deze beelden kwam ik erachter dat dit meer was dan enkel wat fotootjes van Amsterdam. Het was een waardevol historisch document! Een documentaire waarin het Amsterdamse straatleven op een neutrale wijze is vastgelegd. Gelukkig stonden de data op de achterzijde van de foto’s. En als geboren Amsterdammer herkende ik veel locaties. Ik ben naast het digitaliseren gaan inverntariseren waar de foto’s zijn genomen en gaan terugzoeken welke gebeurtenissen mijn grootvader heeft vastgelegd.

Ik trof een zeer dynamische stad aan, een tijdsbeeld wat zich toch nog niet zo heel lang geleden heeft afgespeeld.
Een geheel andere economie, vreemde voertuigen die de stad doorkruisten en verdwenen beroepen. De sociale omstandigheden waren zo anders dat het bijna niet voor te stellen is dat dit zich slechts een eeuw geleden heeft afgespeeld!

Mijn grootvader, J.L. Scherpenisse ging er op uit om de gebouwen, de straatgezichten en belangrijke gebeurtenissen vast te leggen. Hij maakte "uitstapjes" in de omgeving. De Julianafeesten, de marktventers met hun handelswaar, een mes en scharensliep en het leven in de havens zijn slechts voorbeelden die Johannes door middel van zijn fotografie heeft vastgelegd.

Als vanzelfsprekend begon ik een zoektocht nar het leven van mijn grootvader. De archieven in dus. Gynaelogische gegevens kwamen boven en waardoor ik contact kon maken met familie en mensen die J.L. Scherpenisse nog hebben gekend.

Door deze gegevens te vergelijken en deze in het perspectief van de Fotocollectie J.L. Scherpenisse te plaatsen kwam ik verder met mijn beschrijving en ontving ik antwoorden op vragen die mij bezig hielden.

Het bleek dat de vader van Johannes vrij jong is gestorven en dat hij, samen met zijn moeder is verhuisd naar Kapelle is Zeeland. Dat is niet zo vreemd, dit is ook de plek waar zijn moeder oorspronkelijk vandaan kwam. Na een periode daar te hebben gewoond kwamen zij in 1905 weer terug naar Amsterdam en begon Johannes met het fotograferen van zijn omgeving; Amsterdam.
Vijf jaar achtereen maakte hij foto's totdat zijn moeder hertrouwde. Hierna stopte hij abrupt met fotograferen en in 1911 heeft hij slechts negen foto's gemaakt. In 1912 en 1913 hervatte hij zijn werkzaamheden maar maakte minder foto's dan voor deze periode.

Rond 1914 gaf hij gehoor aan de mobilisatieoproep voor de Eerste Wereldoorlog. Johannes ging als veldartillerist het leger in.
Na zijn diensttijd werkte hij als magazijnknecht bij de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM, ook wel bekend als HSM). In 1921 trouwde hij met een Française die naar Amsterdam was gekomen om als gouvernante te werken. Na zijn trouwen zette hij zijn werkzaamheden voort als spoorwegbeambte bij de huidige Nederlandse Spoorwegen, net als zijn vader Sebastiaan.
In 1941 deed hij mee met de februaristaking tegen de Joodse vervolging en is hiervoor door de Duitsers opgepakt geweest. Na een aantal dagen vast te hebben gezeten is hij op vrije voeten gesteld.

Over de Fotocollectie J.L. Scherpenisse is een aparte website gemaakt waar u meer achtergrondinformatie kunt vinden met een link naar het Amsterdamse Stadsarchief waar de gehele collectie wordt getoont.

De beelden zijn ook te vinden op de website van het Noord Hollands archief.

Peter Scherpenisse

maandag 14 maart 2011

Nieuwe naam voor het Amsterdams Historisch Museum

Dit jaar wordt het Amsterdams Historisch Museum op veel onderdelen worden vernieuwd. Om deze reden gaat het museum verder onder de nieuwe naam: Amsterdam Museum.

Lees meer over Amsterdam Museum.

maandag 7 maart 2011

Het Programma van het Amsterdamse Stadsarchief

Archieven zijn onze collectief geheugen. Hoe verder in de tijd, hoe meer ze ze nodig hebben om een beeld te krijgen van vergane glorie en zwarte bladzijden uit de geschiedenis. Het Amsterdamse Stadsarchief heeft een aparte pagina waar ze alle programma's aankondigen die ze aanbieden.

Klik HIER voor de website.

dinsdag 1 maart 2011

Molens, werven en DWV in Amsterdam Noord

aflevering 7 "Molens, werven en DWV" over de geschiedenis van Noord in de vorige eeuw is vanaf heden te zien op de website van Amsterdam Noord.

Klik HIER om de aflevering te lezen.

maandag 28 februari 2011

De palingoproer in 1886

25 juli 1886 wordt vanuit een klein bootje geprobeerd een gladde paling van een touw te trekken die over de gracht is gespannen. Buurtagenten proberen er een eind aan te maken en de Amsterdammers willen hier niets van weten. Zodra er meer politie wordt ingezet breken er gevechten uit tussen de bevolking en de politieagenten. Er vallen 26 doden.

Over dit soort onderwerpen bericht de website van PersEnPolitie, een mooie site over de rol van de pers die verslag doet over het optreden van de politie en de reacties van de bevolking.

woensdag 16 februari 2011

Nieuwe aflevering NOORD

De website AmsterdamNoord.com heeft weer een nieuwe aflevering online gezet over de nieuwendammer voetbalvereniging DWV.
De schrijver van het artikel, Albert van der Vliet, heeft mij recent benadert over een aantal foto's uit de Fotocollectie J.L. Scherpenisse.
Hierdoor zijn wij meer te weten gekomen over een aantal foto's die in Amsterdam Noord zijn genomen en kunnen wij binnenkort de beschrijvingen van deze beelden verbeteren!
Het gaat om deze foto's.

Hou de website Amsterdam Noord goed in de gaten want elke maand is er een nieuwe aflevering over de geschiedenis van Amsterdam Noord.
Ook de komende afleveringen gaan over DWV, niet zozeer over de voetbalprestaties als wel over de verschillende verhuizingen van DWV.
De voetbalclub moest telkens het veld ruimen, voor de bouw van de tuindorpen Buiksloot, Nieuwendam en de aanleg van wegen.
De clubgeschiedenis van DWV is zeer nauw verweven met de geschiedenis van Ajax en Amsterdam Noord.

Bekijk de aflevering met het beeld uit de Fotocollectie J.L. Scherpenisse op de website Amsterdam Noord.

maandag 17 januari 2011

Filmpje Watersnood (1916)

Bron: noordhollandsarchief
Datum: 1916
Locatie: Noord-Holland

Extreem hoog water langs de Zuiderzee vóór de ramp door aanhoudende noordwestenwind. Dagenlange regen had bovendien de - slecht onderhouden - dijken verslapt. Noordwaarts ruimende wind joeg in de ochtend van 14 februari 1916 het water over de Waterlandse Zeedijk, die bij Katwoude en Uitdam brak. Hierdoor liep praktisch de hele regio Waterland onder. Tussen Zaandam, Purmerend en Edam tot aan het IJ bij Amsterdam had het water vrij spel. Ook de verschillende polder- en ringdijken verdwenen goeddeels onder. Tevens brak de Amsteldijk bij Anna-Paulownapolder. Hier kwamen 2 mensen om het leven.

dinsdag 11 januari 2011

De Vries Lentsch en DWV

Een scheepswerf en een voetbalclub in Nieuwendam

Tussen het Vliegenbos en de Nieuwendammerdijk lag het zogenaamde "Het Fort",
de scheepswerf van de familie De Vries Lentsch.
Vader Gerardus had zijn werf op die plek voortgezet vanaf 1903.
Deze Nieuwendammer scheepswerf kreeg landelijke bekendheid.

Dat gold ook voor de Nieuwendammer voetbalvereniging DWV, die is opgericht in 1912.

Het is logisch dat de wegen van DWV en De Vries Lentsch elkaar kruisten in Nieuwendam.

Aflevering 5 van de serie "Geschiedenis van Noord" staat nu op de website van Amsterdam Noord en is samengesteld door Albert van der Vliet.

maandag 10 januari 2011

Oude en nieuwe foto's laten overvloeien

Ooit is er een idee geweest om de foto's uit de Fotocollectie J.L. Scherpenisse te laten overvloeien met hedendaagse foto's. Hier is inderdaad een fotograaf mee aan de slag gegaan en het bleek dat de camera van J.L. Scherpenisse een afwijking vertoonde met de hedendaagse lensen. Hierdoor bleek dit onmogelijk te zijn.

Het overvloeien van oud en nieuw is natuurlijk een leuk idee en het verbaasd me dan ook niet dat anderen dit wel uitvoeren.
Zo kwam ik de site tegen van Sergey Larenkov die daar erg ver mee is. Kijk maar eens op zijn website door HIER te klikken.

maandag 3 januari 2011

Website "Spoorzoeken in de Rivierenbuurt"

Onbewust gezien.
Ik had ze wel eens gezien, de geschilderde huisnummers op de muren. En zo zie je maar, ik heb me nooit afgevraagd waarom deze nummers daar stonden. Nu las ik op de website "Spoorzoeken in de Rivierenbuurt" dat bijna niemand van de tegenwoordige bewoners die geschilderde huisnummers opmerkt. In de Tweede Wereldoorlog werden zij overwegend met lichtgevende verf op de muren naast de deuren aangebracht in het kader van de algemene verduisteringsmaatregelen. Zo was in het donker toch nog enigszins te zien welk huis je zag.

Lees verder op de website van "Spoorzoeken in de Rivierenbuurt"