Lunchkiosk Museumplein

Al fietsend over het Museumplein adem ik de geschiedenis in. Ik merk dat mijn referentiekader is verstoord door mijn eigen waarneming en de waarneming die ik veelvuldig doe door de foto's van J.L. Scherpenisse te bestuderen.

In de tijd dat J.L. Scherpenisse zijn fotocollectie vervaardigde was het Museumplein, een driehoekige ruimte tussen het Vondelpark en Boerenwetering, aan de rand van de stad. Aan de ene zijde werd het terrein, nog meer dan nu, gedomineerd door het Rijksmuseum en aan de andere zijde door het Concertgebouw. De vlanken van het terrein waren nog niet of nauwelijks bebouwd.

Museumplein vanaf Gabriel Mutzestraat








© J.L. Scherpenisse. Dit beeld is auteursrechtelijk beschermt. Het is zonder toestemming verboden dit beeld te kopieren of via een hyperlink elders te tonen.

Op het terrein waren wat jonge bomen geplant en het middendeel werd verhuurd aan de Amsterdamsche IJsclub waardoor het plein beter bekend stond als IJsclubterrein, de plek waar Jaap Eden de eerste wereldkampioen schaatsen werd. Zomers werd het IJsclubterrein gebruikt als sportterrein. De ingang van het terrein was direct tegenover de ingang van het Concertgebouw waar je een kaartje kon kopen en hier was ook de toegang naar de tribunes.

Om deze reden is het ook zo leuk om nu, in 2009, het wagentje van de Lunchkiosk op het Museumplein tegen te komen op ditzelfde terrein. De eigenaar van de Lunchkiosk, Mark Wielhouwer, gebruikt op zijn wagen en kiosk een beeld uit de Fotocollectie J.L. Scherpenisse.

















Wagen Lunchkiosk met foto Museumplein

De Hudson herdenking in 1909

In 1609 voeren de eerste Nederlanders de Hudsonrivier op.

In 1909 is zowel in Amsterdam als in New York de tocht van Henry Hudson, toen 300 jaar geleden, op een grootse wijze herdacht. Het Hoogtepunt van de Amsterdamse herdenking was de bouw van een replica van “de Halve Maen”, het schip van Henry Hudson.
De replica is gebouwd door de scheepsbouwer De Vries Lentschop op zijn scheepswerf ‘Het Fort’ te Nieuwendam. Van de bouw van het schip is naar mijn weten weinig bekend, ik vond enkel wat fragmenten die verhaalde dat de kiel op 29 oktober 1908 werd gelegd en het schip 15 april 1909 te water ging. Hierna werd “de Halve Maen” over het IJ naar de Amsterdamse binnenstad versleept. Onderstaande foto van J.L. Scherpenisse laat dit mooi zien.

















© J.L. Scherpenisse. Dit beeld is auteursrechtelijk beschermt. Het is zonder toestemming verboden dit beeld te kopieren of via een hyperlink elders te tonen.

Hierna is het schip verscheept naar New York waar hij op 22 juli 1909 aankwam. Het schip is daar als geschenk van de Nederlandse bevolking aan de Amerikanen aangeboden. In New York werd dit gevierd met een grote optocht met praalwagens, waarbij de hele stad feestelijk verlicht was.

Inmiddels bestaat de replica van de Halve Maen niet meer, deze is afgebrand in 1931. Momenteel vaart er weer een replica van de Halve Maen rond in de wateren bij New York, maar deze is van later tijd.

Koninkrijk der Nederlanden

Heeft u zich wel eens afgevraagd hoe de Oranjes hun koninkrijk hebben verworven?

Nederland was het krachtigst toen het een republiek was. Denk maar bijvoorbeeld eens aan onze 'gouden eeuw'. Toen waren we er trots op dat we de koningen en keizers van andere landen de wacht hebben aangezegd. Hoe komt het dan dat het huidige Nederland toch een Oranje koninkrijk heeft? LEES HIER VERDER…

Mijn Grootvader, Mijn Held

Laatst hield ik een speech voor de Toastmasters met als thema, "Mijn Grootvader, Mijn Held". De aanleiding was het thema van de avond "helden". Een aardige aanleiding om de Fotocollectie J.L. Scherpenisse aan dit thema te verbinden.

Waarom zou J.L. Scherpenisse een held zijn?
Een held is een woord dat je verschillend kunt definiëren. Hetgeen dat deze avond naar voren kwam was dat één van de kenmerken van een held is dat -over het algemeen- de persoon is gestorven en dat de heldendaad voortleeft.

J.L. Scherpenisse voldoet tenminste aan dit kenmerk. Waar hij echter niet aan voldoet is dat hij bekend stond om zijn daden. Immers, hij had geen bekendheid door zijn fotografie van het Amsterdam tussen 1905-1913. Pas in 2003, toen ik de fotocollectie serieus ging oppakken kwam naar buiten wat voor fotograaf hij is geweest en hoe belangrijk zijn werk was.

Het voorbeeld dat J.L. Scherpenisse tot een held maakt.
Tenminste, voor mij persoonlijk dan, ieder mag ervan vinden wat hij zelf wil. In mijn speech presenteerde ik ook het boek "Amsterdam een eeuw geleden". Hoewel ik hier veel werk aan heb gehad om alle beschrijvingen bij de foto's te vinden, onderwerpen uit te diepen en dit in een logisch, luchtig verhaal te schrijven valt er iets bijzonders op. Het boek, het eindresultaat laat zich niet zo makkelijk lezen want de fotografie domineert het boek.

Dat fotografie het woord overschaduwd is niet zo heel vreemd, we denken uiteindelijk in beelden en niet in woorden. Het is heel herkenbaar. Hetgeen dat opvalt is dat de beelden je de tijd inzuigen, als een tijdmachine wordt je in het Amsterdam van 100 jaar geleden gezet. Lezen, nee! Je bent er gewoon!

Dat iemand dit kan, 100 jaar na dato, mensen nog zo boeien en overheersend aanwezig te zijn in een boek… dat vind ik zo knap dat ik J.L. Scherpenisse, mijn grootvader, definieer als een held. En ik denk dat anderen dat ook vinden.

Wil jij ook een speech over de Fotocollectie J.L. Scherpenisse? Neem dan contact met mij op!

Peter Scherpenisse